Crijnsboom ?? te Ammerzoden

Op dit forum zijn alle vragen en nieuwtjes welkom mbt de historie van de Bommelerwaard. Merk op dat genealogische en archeologische berichten beter in hun eigen forum geplaatst kunnen worden.

Moderator: josdekloe

Plaats reactie
Mersloot
Berichten: 1
Lid geworden op: do mar 03, 2016 2:49 pm

Crijnsboom ?? te Ammerzoden

Bericht door Mersloot »

Beste forumbezoekers,
Ik ben op zoek naar de betekenis van een “Crijnsboom” Ik kom deze vermelding tegen in een lijst, opgesteld door Adriaen de Cock van Delwijnen, van goederen en jaarlijkse inkomsten onder delwijnen, Driel, Kerkwijk en Wordragen, behorende aan de vacarieën te Delwijnen en Kerkwijk. (Die ficarie gefundeert op saincte Nicolaes Altaer in de capelle tot Delwijnen behoeren de naer genoemde goederen – 10 morgen. 2½ inder eerste dorhalve morgen landts gelegen in de gerichte van Ammerzoyen in die negen morgen streckende aen die Weteringe voven saincte Crijns boom.) (bron: http://www.decocqvandelwijnen.nl/)
In een akte van 13 november 1662 koopt Heijmen Jansen de Waell een stukje grond voor het maecken vanden Crijnsboom.

RAR Tiel ORA Ammerzoden 3191/249
Ten behoeven van Heijmen Jansen de Waell
Transport
Den Ed[ele] Heer Thomas Walraven Baron van Arckell Heere van Ammersoden Schout en buerm[eeste]rs ind[??] hebben ten behoeve van Heijmen Jansen de Waell getransporteert en opgedragen en dat voor het maecken vanden Crijnsboom een erffken ofte stuxcken lant opdie gemeinte gelegen tot Ammersoden boven voorn[oemde] de Waels esthuys ter lenghte van sestich voeten vanden noordt oosten hoeck van voors[chreven] esthuys tot eenen willich staende opden slootcant toe gelegen tussen den santpat het esthuys en sloot voors[chreven] om in eijgendom erffelick te hebben en te besitten En comp[aran]ten voorn[oem]t vertegen daer op ende gelooffden daer op te doen vertijen alle die van rechts wegen daer op te vertijen schuldich sijn. actum voor Schepenen van Thiell en van Houten den XIII November 1662.
In een andere akte van 1 juni 1700 kom ik de Crijnsboom weer tegen op een ander perceel dat ligt bij de brug over de Drielse wetering, op de weg van Ammerzoden naar Kerkwijk. Op de kadastrale kaart van 1832 komt deze brug nog voor als de Krinsboombrug.

RAR Tiel ORA Ammerzoden 3191/252
Resolutie
Schout en[de] buerm[eeste]rs desen vrije heerlijckheijt Ammersoden en[de] Well genegen sijnde tot ’t opmaecken van den Crijnsboom over de Drielse wetringh alsoo de inwoonders der voors[chreven] heerlijckheijt daer voornamentl[ijck]s bij sijn geintereseert, edoch sustineerende tot ’t opmaecken van voors[chreven] Crijnsboom niet gehouden te sijn meer als anderen dorperen en[de] dat die van[de] Stadt Zalt Bommel sulcx voornamentlijck behoorden te doen soo hebben gemelte Schout en Buerm[eeste]rs haer geaddresseert aen de Ed[el] Achtb[aere] Magistraet der stadt Zalt Bommel voors[chreven] en[de] haer Ed[elen] versocht dat ordrs soude gelieven te stellen tot ’t opmaecken van de geseghde brugh die daer niet in hebben gelieven te bewilligen seggende daer oock niet in gehouden te sijn maer daer naerder v[er]soeck hebben haer Eed[elen] geconsenteert en[de] belooft daer toe te sullen verstrecken de somme van veertich gul[den] sonder tot iets verders gehouden te willen sijn soo dat Schout en Buerm[eeste]rs deser heerlijckheijt voors[chreven] verders hebben geresolveert op heden eene convocatie en naebuerspraeck te houden op welcke de naebueren en geerffdens eenparich hebben geresolveert en gemelte Schout en Buermesters geordonneert dat sij ten laste van de onse vrije heerlijckhejt die brugh verders sullen doen opmaecken volgens ’t besteck daer van sijnde off in dier voegen soo sulcx behoort en[de] sulcx besten den publiecq naer voorige publicatie actum den 1 junij 1700.
In Ammerzoden hadden Sint Nicolaus en Sint Quirinus vacarieën geestelijke goederen liggen en over de bedevaarten naar Quirinus te Ammerzoden zijn vermeldingen bekend uit de 15e en de 16e eeuw. In 1419 ging Jan III van Berlaer, heer van Helmond, met gevolg op bedevaart naar Ammerzoden. Op het eind van de 15e eeuw, op 2 maart 1495, testeerde Reinaer Reinerszoon te Vlijmen twee koeien aan zijn vrouw waarvoor zij onder andere op bedevaart moest naar Quirinus te Ammerzoden: 'Daervoer sal sij doen een bevart met enen peerde tot Merevelt (Meerveldhoven), een tot Berne, ene voer ons Vrouw ten Bosch ('s-Hertogenbosch, O.L. Vrouw), een voer sunt Anthonis en sunte Lenarts tot Brecht, een in die gaersvei (Garsweide) voor ons Vrouw (Elshout) ende een voer sunte Karijn (Quirinus) tot Ammerroei'.
Ook in de 16e eeuw had de cultus een meer dan regionale uitstraling. Dit blijkt uit een testament dat een vrouw uit Oss, Lijsbrecht van Dijck, op 22 maart 1561 liet opmaken. Lijsbrecht vermaakte haar bezittingen aan haar echtgenoot, op voorwaarde dat hij een bedevaart onderneemt (of laat ondernemen) naar ? Bergharen, 'Amelroy' (= Ammerzoden), Boxtel, St. Oedenrode en drie stuivers offert aan 'St. Walfaert' in Elst. (bron: http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/26) Maar wat zou de betekenis zijn van een Crijnsboom??.
vergt
Berichten: 47
Lid geworden op: wo jan 21, 2015 3:30 pm

Re: Crijnsboom ?? te Ammerzoden

Bericht door vergt »

Crijnsboom Krijnsboombrug
Jaren geleden alweer was er een vraag over de Crijnsboom en hoewel mij dat onderwerp intrigeerde had ik tot dusverre geen gelegenheid om daar iets op te zeggen.
Aanvankelijk hoopte ik, dat er sprake was van een verschrijving en dat het zou gaan om een cijnsboom te associeren met een accijns/tolheffing. Maar als je op oude kaarten van de Bommelerwaard kijkt en de Krijnsboombrug vindt naast de oude Melkfabriek/Pootaardappelopslag neemt het verhaal een andere wending. Waar krijn op slaat ontgaat mij; ik kan hooguit suggereren, dat krijn de naam is van de beheerder van een slagboom, zoals het Mansvelder gemaal door de Mansveld jr en sr werd bediend.
Qua locatie wil ik wijzen op overeenkomsten met de draaiboom of tol aan de Steenweg zuid van het huidige Esso tankstation bij Zaltbommel en de tol in Hedel. Beide liggen aan een straatweg die zelfs het predicaat koninklijk heeft en die liggen op gemeente grenzen en bij overbrugde weteringen. In Hedel herkenbaar aan het stoplicht bij parallelweg/kon.Wilhelminastr. en oude rijksweg/pr.Beatrixstr.
Hoewel de route over de Krijnsboombrug van wat minder belang geweest kan zijn dan de oude rijksweg, thans A2, is het wel een deel van de route naar Heusden en west en midden Brabant.
Verder is er op een foto van de oude zuivelfabriek bij Kerkwijk nog iets te zien van de krijnsboombrug. Omdat die hoek van de foto wat donker is heb ik het beeld wat lichter gemaakt voor de duidelijkheid. We zien een gemetselde bakstenen boogbrug met een peilschaal in de drielse wetering. Van een slagboom is geen sprake (meer). Bij de ruilverkavelingen heeft men de hoofdwetering ca 200m zuidelijker aangelegd hetgeen dat deel van de drielse wetering zijn nut ontnam, vandaar dat er ter plaatse hooguit nog een duiker aanwezig is. gr jed
zuivelfabr kerkwijk 3x verkl..png
zuivelfabr kerkwijk 3x verkl..png (119.67 KiB) 328 keer bekeken
herkomst foto Ach lieve tijd nr.8 p199
Plaats reactie